7 КЛАС, БЕЛАРУСКАЯ МОВА
Тэма урока:
“Абагульненне і сістэматызацыя вывучанага матэрыялу па тэме”Дзеяслоў”
Мэта ўрока: паўтарыць,абагульніць вывучаны матэрыял па тэме” Дзеяслоў”, выявіць веды, уменні і навыкі вучняў пры вывучэнні дадзенай тэмы.
Педагагічныя задачы:
а) замацаваць асноўныя паняцці і тэрміны, звязаныя з вывучэннем дзеяслова;
б) развіваць уменне аналізаваць і супастаўляць моўныя факты і тым самым развіваць лінгвістычнае мысленне школьнікаў :
в) фарміраваць навыкі дакладнага форма і словаўжывання і паважлівага стаўлення да духоўных здабыткаў беларускага народа.
Абсталяванне: Схема”Деяслоў”, на якой адлюстраваны агульнае значэнне дзеяслова, марфалагічныя прыметы і сінтаксічная роля: у кожнага вучня на стале картка з тэкстам.
Ход урока:
1. Уступнае слова настаўніка , які знаёміць з ходам працы, якая будзе праводзіцца на ўроку.
Кожны вучань атрымлівае картку з тэкстам, з якім прыйдзецца працаваць, а таксама карту з рознаўзроўневымі заданнямі для самастойнага выканання.
2. Самастойная праца вучняў з матэрыялам па тэме”Дзеяслоў”
Рознаўзроўневыя заданні
I узровень (1-2 балы)
1. Падкрэсліце дзеясловы ў тэксце.
Дрэвы паміраюць, калі перастаюць пазнаваць змены года і не адгукаюцца рэхам: вада-калі забывае, куды ёй плыць, і нікому не спатольвае смагі: зямля-калі страчвае здольнасць здзіўляцца і захапляцца жыццём.
Людзі прыходзяць на зямлю, каб пакінуць добрую памяць аб сабе. (М.Танк)
2. Вылучце групу, у якой аб’яднаны рознаспрагальныя дзеясловы:
а) расчыніў, не цікавіў, адбывалася:
б) мыюся, змагацца, вярнуліся:
в) чытаем, напішам, знаходзішся:
г) есці, бегчы, даць:
д) круці, дапамагайце, не хвалюйцеся.
3. Абазначце правільныя сцвярджэнні:
а) Інфінітыў-гэта нязменная форма дзеяслова.
б) Усе зваротныя дзеясловы-пераходныя.
в) Дзеясловы незакончанага трывання абазначаюць дзеянні, якое адбываецца, адбывалася ці будзе адбывацца.
г) Абвесны лад дзеясловаў абазначае дзеянне, якое адбылося, адбывалася ці будзе адбывацца.
4.Як змяняецца інфінітыў?
Знайдзіце правільны адказ:
а) па склонах: б) па асобах і ліках: в) не змяняецца: г) па родах.
III узровень (5-6 балаў)
5. Вызначце спражэнне дзеясловаў.
Праверыць-...; бачыць-...; даць-...; жаць-...; даіць-...;
сячы-...; мыць-...; вадзіць-....
6. Падбярыце да фразеалагізмаў дзеясловы-сінонімы:
Даць драпака-...; кідаць словы на вецер-...; замясці сляды-...;
Зрабіць з мухі слана-...; насіць на руках-...; сунуць нос-...; кляваць носам-...; навастрыць вушы-...; гнуць спіну-....
IV узровень (7-8 балаў)
7. Знайдзіце ў кожнай групе “чацвёрты лішні” дзеяслоў, выкажыце прычыну:
а) сядзіць, глядзець, бурчэць, думаць;
б) узнімалі, берагу, вазьму, выходжу;
в) несці, стрыгчыся, дабіваць, вітацца;
г) намяло, надзеў, грукаў, заняў.
8. Падкрэсліце ў тэксце пераходныя дзеясловы:
Любоў да Радзімы ў чалавека яскрава праяўляецца тады, калі ён на час разлучаецца з ёю. І чым даўжэй ён будзе недзе далёка, тым мацней гэтае пачуццё.
Але чалавек здолен хаваць свае пачуцці.
А вось у птушак гэта навідавоку.
Возьмем усім нам знаёмых жораваў.
На Радзіме яны нічога, бадай, за сямейнымі клопатамі не бачаць. У далёкіх жа краях птушак чакае багаты корм.
Усё ж восенню пакідаюць жоравы Радзіму вельмі неахвотна.
V узровень (9-10 балаў)
9. Падбярыце да дзеяслова сінонімы і прадоўжыце сінанімічны рад:
Ісці- ...., .... , .... , .... , і г. д.
10. Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову:
- жениться на Татьяне- ….
- собираться по ягоды- ….
- беспокоиться о сыне- ….
- Читать по вечерам- ….
III Пасля выканання заданняў настаўнік прапаноўвае
гульню “Хто больш?”
Правілы гульні: З дзеяслова “падмарозіла” прыдумаць як мага больш новых слоў. Словы павінны абазначаць прадмет у Назоўным склоне адзіночнага ліку.
На гэтым урок заканчваецца
IV. Рэфлексія:
Пытанні да вучняў:
- Самае цікавае заданне...
- Самае складанае заданне...
V. Настаўнік абвяшчае вучням, што вынікі кантролю па тэме “Дзеяслоў” будуць падведзены на наступным уроку.
- А зараз папрашу ў вашых картах пад адказамі адлюстраваць свой настрой:
VI. Дамашняе заданне не задаецца.
